In memoriam Guus Luijters (1943-2025)

Dapper voorwaarts en hout moet: Guus Luijters (1943-2025)

Afgelopen vrijdag, 3 januari 2025, overleed Guus Luijters. Hij publiceerde romans, novellen, poëzie en vele boeken over de Tweede Wereldoorlog, waaronder het indrukwekkende In Memoriam. Uitgeverij Nieuw Amsterdam verliest in hem een gewaardeerde schrijver met een bijzonder fijne pen, maar bovenal een geliefde vriend. Eenieder op de uitgeverij droeg hem een zeer warm hart toe.

Guus Luijters verwierf in 2012 grote bekendheid met zijn indrukwekkende boek In Memoriam – De gedeporteerde en vermoorde Joodse, Roma en Sinti kinderen 1942-1945, waarin hij 17.964 kinderen uit de anonimiteit van het grote getal haalde. ‘Een monument van onschatbare waarde en betekenis,’ aldus NRC Handelsblad.

Drie uitzendingen van DWDD, een grote tentoonstelling in het Stadsarchief in Amsterdam en een ongekende golf aan publiciteit maakten zoveel los, dat een tweede publicatie volgde, In Memoriam – Addendum, met meer dan 500 ‘nagekomen’ foto’s, die werden ingestuurd door honderden lezers en bezoekers van de tentoonstelling.

Een jaar later, in 2013, verscheen Kinderkroniek 1940-1945 - brieven, getuigenissen en dagboeken uit de Shoah, dat grote indruk maakte. ‘Met de nu verschenen Kinderkroniek heeft Luijters ons pas goed bij de lurven,’ schreef Ons Amsterdam. En de Volkskrant: ‘Detail na detail eist Luijters je aandacht op, omdat aandacht de kinderen hun waardigheid teruggeeft. Dit boek laat zien: de essentie van de Shoah is de massaliteit. Elk exemplarisch verhaal is daarmee een schijnwerkelijkheid. […] Hij geeft de lange namenlijst [van In Memoriam] menselijke verhalen, en slaagt er zo in dat het persoonlijke en de bijna abstracte veelheid naast elkaar kunnen bestaan.’

In 2014 volgde Lege stad, waarin Guus Luijters zijn eigen verhaal vertelde: dit boek bevat al zijn herinneringen aan de eerste zeven jaar van zijn leven. Een ‘unieke autobiografie van zijn allereerste jaren’ volgens Vrij Nederland en Het Parool schreef: ‘Dit boek ontstijgt het particuliere […] Met zijn project geeft Guus Luijters ook de lezer weer zijn eigen jeugd cadeau.’

Andere publicaties van Luijters’ hand over de Tweede Wereldoorlog zijn o.a. Sterrenlied over Sientje Abram, De deportaties uit Nederland 1940-1945 en Rapenburgerstraat 1940-1945. Maar ook schreef Luijters romans, novellen en poëzie, waaronder In de spiegel, Moeders lopen nooit weg, Ode aan het ei (met zijn dochter Sara), twee Klein geluk boeken en Hoe Tarzan de Tour de France won. In januari 2025 verschijnt zijn laatste boek bij uitgeverij Nieuw Amsterdam: Misvattingen over de Shoah in Nederland. 

Guus Luijters ontving in 2024 de Andreaspenning, een onderscheiding van de gemeente Amsterdam, en een oorkonde van Yad Vashem, het Holocaustmuseum in Jeruzalem.

Guus’ vele geestige mails eindigden vaak op dezelfde manier: dapper voorwaarts en hout moet.
Wij gaan hem zeer missen. Onze gedachten gaan uit naar zijn geliefde, Ruth Visser, zijn dochter Sara, kleindochter Evie en zijn vele vrienden